Tausyiah jawa : PENJELASAN WUJUD ALLAH SWT

 

PENJELASAN WUJUD ALLAH SWT

Mbahas Wujude Allah SWT dadi Masalah sing jero banget lan wis dadi pokok pembahasan ulama saka jaman biyen nganti saiki. Jawaban sing sesuai karo akidah Ahlussunnah wal Jama'ah, Wujude Allah iku ora bisa diwujudake utawa dibayangake karo akal lan pikiran manungsa. Allah iku Ghaib (ora ketok) lan Mukhalafatu lil Hawadits (beda karo kabeh makhluk). Ora ana sing padha karo Allah. Dadi, nalika awake dhewe mikir babagan "wujud" Allah, bayangan apa wae sing muncul ing pikiran, iku dudu Allah. Ana telung alasan utama kenapa wujud Allah di larang di pikirno: Akal Manungsa iku Terbatas. Akal manungsa iku digawe kanggo mikir babagan makhluk-makhluk sing digawe Allah, dudu kanggo mikir babagan Dzat Pencipta. Contone, mata kita digawe kanggo ndeleng wujud fisik, lan pikiran kita digawe kanggo mikir babagan sing duwe wujud, kaya meja, kursi, utawa alam semesta. Nalika akal meksa mikir babagan sing ora duwe wujud, bakal kelakon loro kemungkinan:

Kesesatan: Pikiran bakal nggawe bayangan utawa bentuk dewe sing dianggep iku wujud Allah. Iki bisa dadi pemicu kanggo musyrik utawa tasybih (nggambarake Allah kaya makhluk), sing dilarang banget ing Islam. Bingung lan Edan: Yen akal dipaksa mikir babagan sing ora bisa digayuh, akal bisa dadi bingung, stres, lan bisa uga ngganggu mental. Kaya wong sing meksa ndeleng srengenge langsung, matane bisa rusak.  Allah dhewe sing wis ngelingake ing Al-Qur'an:

لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ ۖ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ

"Ora ana sing padha karo Panjenengane (Allah), lan Panjenengane iku Maha Midanget, Maha Ningali." (QS. Asy-Syura: 11)

Ayat iki minangka dalil paling kuat sing nglarang kita mbayangke Allah. Allah ngandika dhewe yen ora ana sing kaya Panjenengane. Dadi, kabeh sing kita bayangake, kabeh sing kita pikirake, iku dudu Allah.  Fokus pada Sifat-sifat-Nya, dudu Dzat-Nya.Islam mulangake kita supaya fokus ing Asmaul Husna lan Sifat-sifat Allah, dudu ing Dzat-Nya. Ngenal Allah iku dudu kanthi ndeleng, nanging kanthi ngresepi kekuasaan, keadilan, welas asih, lan kawicaksanane liwat ciptaan-Nya. Pikiran sing bener: Mikir: "Kenapa Allah menciptakan gunung sing gedhe banget?" Iki bener, amarga sampeyan lagi mikir babagan kekuasaan Allah (Qudrat). Pikiran sing salah: Mikir: "Kepriye wujude Allah sing nyiptake gunung?" Iki salah, amarga sampeyan wis nyoba nggambarake Dzat sing ora bisa digambarake. Dadi, kesimpulane, wujud Allah iku ora bisa dibayangke. Tugas kita minangka hamba yaiku percaya kanthi sepenuh hati marang kasampurnan Dzat-Nya, lan ngisi pikiran kita karo asma' lan sifat-sifat-Nya. Wujude Allah iku ora bisa diwujudake utawa dibayangake karo akal lan pikiran manungsa.

Dadi, nalika sholat utawa nyembah, pikiran ora kosong, nanging fokus marang keagungan ciptaan-Nya minangka perwujudan saka Dzat-Nya. Yakin dudu Kosong, nanging Ngresepi Sifat-sifate. Yakin marang Allah ora mung "ngerti" ana, nanging luwih saka iku, yaiku ngresepi lan ngleksanakake sifat-sifat-Nya. Yen sampeyan ngucapake "Allahu Akbar", ora mung ngerti yen Allah iku Maha Besar, nanging uga ngrasa yen kabeh masalahmu iku cilik banget ing ngarsane Allah. Yen sampeyan maca "Ar-Rahman Ar-Rahim", ora mung ngerti yen Allah Maha Pengasih lan Maha Penyayang, nanging uga ngrasa welas asih lan ampunan-Nya sing tanpo wates. Nyembah Allah dudu nyembah sing kosong. Iku nyembah marang Dzat sing ana, nanging ora bisa dideleng wujude. Iki diwujudake liwat keyakinan sing kuat, ngresepi sifat-sifat-Nya, lan komunikasi liwat sholat. Iman dudu akal-akalan, nanging keyakinan sing kuat. Logika lan akal manungsa pancen duwe wates. Akal bisa nuntun kita nganti titik "ana sing nyiptakake," nanging sak banjure, sing nyambungake yaiku ati lan iman. Ngrasakake Sifat-sifat-Nya.  Para ulama ngajari yen kita bisa ngrasakake Gusti Allah liwat sifat-sifat-Nya (Asmaul Husna). Contone Nalika panen melimpah, kita ngrasakake sifat Ar-Razzaq (Maha Paring Rejeki). Nalika urip tentrem, kita ngrasakake sifat As-Salam (Maha Paring Kesejahteraan).

Yakin sing sejati iku nalika sampeyan bisa ngrasa anane Allah liwat sifat-sifat-Nya ing saben langkah uripmu. Sholat dudu Mung Nyembah, nanging Komunikasi. Sholat iku luwih saka sekadar gerakan. Sholat iku komunikasi antara hamba karo Pangerane. Nalika maca Al-Fatihah, sampeyan sejatine lagi berbicara langsung karo Allah. Nalika sujud, sampeyan nyerahake diri kanthi total lan ngrasa paling cedhak karo Allah. Sanajan ora ana wujud sing bisa dideleng, ngrasa cedhak lan komunikasi karo Allah iku sing nggawe sholat dadi ibadah sing migunani. Kaya wong sing lagi ngomong karo kekasihe liwat telepon, sanajan ora bisa ndeleng wujude, swarane wae wis cukup kanggo ngresapi rasa.

Penjelasan iki kaya peta. Isine panduan, arah, lan dalan sing kudu diliwati. Iki minangka dhasar ilmu sing bener supaya kita ora kesasar. Pengalaman sejatine, yaiku perjalananmu dhewe. Sampeyan sing kudu mlaku ing dalan kasebut, ngrasakake dhewe. Ngrasakake khusyuk ing sholat, ngrasakake ayem nalika dzikir, lan ngrasakake welas asih marang liyan. Dadi, penjelasanku dudu pengalaman, nanging ilmu sing diwarisake kanggo nuntun sapa wae sing gelem sinau, kalebu sampeyan. Intine, kabeh pancen durung weruh wujude Allah, lan ora bakal bisa. Nanging, iku ora ngalangi kita kanggo ngrasakake kehadiran-Nya. Cukup kanthi ngleksanakake ajaran-Nya lan ngresepi sifat-sifat-Nya ing urip saben dina.

Ing babagan agama, "akal" lan "dalil" iku nduweni peran sing beda, nanging padha-padha penting. Dalil (saka Al-Qur'an lan Hadits) minangka tuntunan utama, nanging akal uga dadi anugerah saka Allah kanggo mikir. Memang ana cara kanggo ngrasakake kehadirane Allah liwat akal, tanpa kudu gumantung ing dalil saiki. Iki dadi pondasi filsafat Islam lan ilmu tauhid.

Di sembah kok ora ono wujude, ora oleh di bayangke terus opo cukup kon yaqin tok. Pancen aneh, nyembah sing ora ana wujude, ora oleh dibayangake, mung kon yakin wae. Iki sing mbedakake iman karo logika murni.  Bukti Anane Allah iku Liwat Ciptaan-Nya. Sembahyang ora ateges nyembah "kekosongan". Sanajan Allah ora ana wujude sing bisa dideleng, nanging bukti anane Allah bisa dirasakake liwat kabeh ciptaan-Nya.

Pikiran manungsa iku gampang banget kepleset. Yen kita oleh mbayangake, pikiran bisa nggawe wujud sing aneh-aneh. Wujud iku bisa disamakan karo makhluk, kaya manungsa, sing diarani tasybih. Utawa, wujud iku bisa dipisahkan karo Allah, sing diarani hulul. Loro-lorone iku sesat. Mangkane, Islam nglarang mbayangake, supaya iman kita tetep murni lan fokus marang Dzat sing Maha Sempurna tanpa watesan.

Para ulama, utamane sing ahli ing ilmu kalam (teologi), nerangake yen akal iku jembatan pisanan kanggo ngenal Gusti Allah. Logika akal bisa nuduhake yen Allah iku ana, kanthi cara Dalil Aqli (Bukti Logis) Iki cara sing digunakake akal kanggo ngrasakake anane Allah. Dalil Kosmologis (Bukti Penciptaan) Akal bisa mikir, "Ana jagad raya, ana manungsa, ana srengenge, ana lintang-lintang. Kabeh iki ora mungkin ana dhewe." Logika akal nalika diolah bakal nyimpulake yen kabeh sing ana mesthi duwe Pencipta. Pencipta iku sing diarani Allah. Iki kaya nalika sampeyan ndeleng lukisan sing endah, akal sampeyan otomatis mikir yen ana pelukis sing nggawe. Dalil Teleologis (Bukti Keteraturan) Akal bisa ndeleng yen alam semesta iku teratur banget. Bumi muter ing poros, srengenge terbit lan surup ing wektu sing pas, lan mangsa ganti kanthi teratur. Kabeh keteraturan iki ora mungkin kebetulan. Akal bakal nyimpulake yen ana Pengatur utawa Sutradara Agung ing mburine kabeh iki. Iki dudu dalil dalil saka Quran, nanging murni logika akal. Nanging, ana watese akal. Akal mung bisa nganti titik "ana sing nyipta lan ngatur." Akal ora bisa nerangake wujude Gusti Allah, sifate, utawa cara nyembah sing bener. Ing titik iki, peran dalil dadi penting banget.

Akal Iku kaya lampu ing dalan sing peteng. Lampu iki nuduhake yen ana dalan, nanging ora bisa nerangake rute utawa papan sing dituju. Dalil Iki kaya peta lengkap. Dalil menehi informasi sing ora bisa dijangkau akal, kaya wujude Allah sing ora bisa dibayangake, 20 Sifat Wajib-Nya, lan tata cara sholat sing bener. Ati (Hati) Iki sing ngrasakake. Nalika akal wis yakin ana Gusti Allah lan dalil wis menehi tuntunan, ati sing bakal nindakake lan ngrasakake kehadiran-Nya nalika nglakoni ibadah. Dadi, sanajan ana cara kanggo nggunakake akal kanggo ngrasakake anane Allah, akal dhewe ora cukup. Akal iku mung langkah awal. Logika akal sing kuat bakal dadi dasar kanggo nguatake iman, lan iman bakal diisi dening ajaran sing bener saka dalil, nganti pungkasan atimu bisa ngrasakake keagungan-Nya.

Delengen langit sing tanpa cagak, lintang-lintang sing gumantung, srengenge sing terbit lan surup kanthi teratur. Pikirke awakmu dhewe, Kepiye carane jantung bisa terus detak tanpa kita sadari? Kepiye carane pikiran bisa mikir?  Delengen kaendahan lan keselarasan alam semesta. Kabeh iku dudu kedadean sing kebetulan, nanging bukti nyata yen ana sing nyipta, sing Maha Agung, Maha Kuasa, lan Maha Ngatur.

Delengen awakmu dhewe. Mata duwe fungsi kanggo ndeleng, kuping kanggo ngrungokake. Kabeh organ ing awak kerja sama kanthi sampurna. Umpamane, sistem pencernaan ngolah panganan dadi energi, lan paru-paru njupuk oksigen. Kabeh iku teratur, terkoordinasi, lan nduweni tujuan. Ora mungkin kabeh iki kedadean kanthi kebetulan. Logika Yen jam tangan wae butuh tukang jam sing pinter kanggo nggawe sistem sing rumit, mesthine sistem alam semesta sing luwih rumit iki butuh Pencipta sing Maha Pintar lan Maha Ngatur. Yen ana tujuan ing saben ciptaan, mesthi ana sing nggawe tujuan kasebut.

Conto Sistem Tata Surya Lintang-lintang, planet-planet, lan satelit muter ing orbit sing pas banget, ora tau tabrakan. Keteraturan iki nuduhake anane Pengatur sing cerdas. Siklus Hidup Air menguap dadi awan, udan, banjur mili maneh menyang laut. Proses iki berulang terus-menerus lan njaga keseimbangan alam. Keteraturan iki dudu kebetulan, nanging minangka bukti yen ana sing ngatur.

Conto Dalil Moral (Bukti Hati Nurani) . Akal kita bisa mikir babagan moralitas utawa bener-salah sing ana ing saben manungsa. Saben manungsa duwe hati nurani (fitrah) sing bisa mbedakake bener lan salah, apik lan ala. Nalika kita ndeleng ana tumindak kejam, kita ngrasa yen iku salah. Nalika kita ndeleng tumindak welas asih, kita ngrasa yen iku bener. Saka ngendi asale rasa moralitas iki? Yen moralitas mung produk saka masyarakat, mesthine moralitas saben masyarakat beda-beda banget, nanging nyatane ana nilai-nilai universal kaya keadilan lan welas asih. Iki nuduhake yen ana Sumber Moralitas sing linuwih, sing ndadekake manungsa duwe pangerten bener lan salah. Sumber moralitas iki yaiku Gusti Allah.

Conto meneh, Rasa Keadilan Nalika ana wong sing ora salah dihukum, kita bakal ngrasa yen iku ora adil. Rasa iki dudu sinau, nanging wis ana wiwit lair. Rasa Cinta, Rasa tresna marang anak, keluarga, lan kamanungsan iku minangka fitrah sing dudu ciptaan manungsa. Iki minangka bukti yen ana Dzat sing Maha Tresna lan Maha Welas Asih sing wis nanamke rasa iku ing hati kita.

Conto Dalil Kausalitas (Bukti Sebab Akibat) Akal kita bisa mikir yen saben akibat mesthi duwe sebab. Kabeh sing ana ing alam semesta iku siji sebab lan akibat liyane. Umpamane, wit butuh banyu lan srengenge (sebab) supaya bisa tuwuh (akibat). Nanging, apa sebab paling wiwitan? Apa sing nyiptakake sebab paling wiwitan iku? Yen kabeh duwe sebab, mesthi ana Sebab Paling Utama sing ora duwe sebab. Yen Sebab Paling Utama iki duwe sebab liyane, mula ora ana pungkasane, lan iki mustahil. Mula, akal nyimpulake yen kudu ana Sebab Paling Utama sing madeg dhewe, tanpa sebab, lan sing ngawali kabeh perkara. Sebab Paling Utama iku yaiku Gusti Allah.

Conto meneh, Domino, Yen sampeyan ndeleng tumpukan domino sing tiba, sampeyan ngerti yen ana sing nyebabake domino pertama tiba. Sampeyan ora mikir yen domino iku tiba dhewe. Kosok balene, sampeyan ngerti yen ana tangan sing nyebabake. Tangan iku minangka Sebab Paling Utama saka tiban domino. Kabeh bukti logis iki nuduhake yen akal, yen digunakake kanthi bener, bisa dadi alat sing kuat kanggo nguatake iman. Akal bisa nggawa kita nganti titik "yakin ana sing nyipta, ngatur, lan duwe tujuan," nanging ilmu babagan Dzat-e Gusti Allah lan cara nyembah sing bener iku tetep kudu didhasari karo dalil saka Al-Qur'an lan Hadits.

Conto meneh, Sampeyan nemokake kothak misterius ing pinggir dalan. Kothak iku rumit banget, diukir kanthi seni sing endah, lan kuncine unik. Ing njero kothak ana jam tangan sing mlaku kanthi sampurna. Akal sampeyan, kanthi otomatis, bakal mikir iki Ana sing Nggawe Ora mungkin kothak lan jam tangan sing rumit iku muncul dhewe kanthi kebetulan. Mesti ana "Tukang Kothak" utawa "Pencipta" sing nggawe. Iki padha karo mikir yen jagad raya lan kabeh isine iku bukti anane Gusti Allah. Jam tangan ing njero kothak mlaku kanthi teratur. Jarum detike ora tau kleru. Iki nuduhake yen ana sing ngatur lan duwe karsane dhewe. Keteraturan alam semesta iki padha, kaya siklus awan lan wengi, utawa gravitasi sing njaga planet-planet ing orbite. Kabeh iku bukti anane "Pangatur" sing Maha Kuasa. Sing nggawe kothak lan jam tangan mesti ngerti banget babagan cara kerjane. Tukang kothak ngerti bahan apa sing apik, lan tukang jam ngerti piranti apa sing kudu digunakake. Iki nuduhake yen pencipta iku duwe ilmu sing tanpa wates. Sifat ilmu iki sing padha karo Gusti Allah, Dzat sing ngerti kabeh, saka perkara paling cilik nganti paling gedhe.  Kesimpulane Yen ana Ciptaan sing rumit lan teratur, mesthi ana Pencipta sing duwe Kekuatan, Ilmu, lan Karsa sing luwih dhuwur saka ciptaan iku dhewe. Pikiranmu dhewe sing nggawe kesimpulan iki, tanpa dalil saka Al-Qur'an.

Conto maneh, Manungsa duwe rasa adil, nanging asring ora bisa nindakake keadilan sing sejati. Rasa iki nuduhake yen ana Keadilan sing Mutlak ing papan liya, sing dadi sumber saka kabeh rasa adil. Manungsa duwe kekuwatan, nanging winates. Kita bisa ngangkat barang sing abot, nanging ora kabeh. Pangerten bab kekuwatan iki nuduhake anane Kekuwatan sing Ora Ana Watese, yaiku Gusti Allah. Saben-saben makhluk duwe kebutuhan kanggo tetep urip. Wit-witan butuh banyu, manuk butuh panganan, lan manungsa butuh oksigen. Kabeh iku gumantung siji karo liyane. Yen saben-saben makhluk iku gumantung, logis yen ana Dzat sing Ora Gumantung, sing mandiri, sing dadi sumber saka kabeh kebutuhan. Yen ana rantai kebutuhan sing ora ana putuse (A butuh B, B butuh C, C butuh D, lan sateruse), rantai iki kudu diakhiri karo Dzat sing Madeg Dhewe. Yen ora, rantai kasebut ora bakal bisa dimulai. Dzat sing mandiri iki sing diarani Qiyamuhu bi Nafsihi, lan mung Gusti Allah sing nduweni sifat iki.

Conto, Manungsa butuh mangan lan ngombe kanggo urip. Panganan lan omben-omben iki butuh banyu lan srengenge kanggo tuwuh. Banyu lan srengenge butuh sing nggawe. Rantai kebutuhan iki mandeg ing Dzat sing ora butuh apa-apa, yaiku Gusti Allah. Kabeh bukti logis iki nuduhake yen akal, sanajan winates, bisa dadi alat kanggo ngrasakake anane Gusti Allah. Iki dadi langkah awal kanggo nggayuh iman, sing mengko bakal diisi lan diperkuat kanthi dalil-dalil saka Al-Qur'an lan Hadits.

Conto, Nalika awakmu nyawang donya iki, kabeh sing ana mesthi ana cacate. Wong ayu isih bisa tuwa. Gunung sing gagah bisa longsor. Srengenge sing padhang bisa ketutup mendhung. Kabeh makhluk ora ana sing bener-bener sempurna. Nanging aneh, pikiran kita ngerti apa makna sempurna.
Padahal, kita ora tau nemoni barang utawa wong sing bener-bener sempurna ing donya iki. Yen kabeh sing kita delok iku ora sempurna, trus saka endi asalé ide "sempurna" iki. Ora mungkin ide iki muncul saka barang sing cacat kabeh. Mesthi ana Sumber Kasampurnan sing dadi patokan pikiran kita. Sumber iki kudu Ora ana cacate Ora kena tuwa utawa rusak Ora gumantung karo apapun. Iki sing logis diarani Gusti Allah, Dzat sing Maha Sempurna.

Conto, Kaya wong ngerti rasa manis. Yen ing kampung ora ana tebu utawa gula, wong ora bakal ngerti rasa manis. Nanging yen ngerti “manis” berarti wis ono sing ngetokké rasa manis kui dhisik. Maka, yen ngerti “sempurna” tegese ana Dzat sing dadi sumber kasampurnan sing bener-bener sempurna, ora kayak makhluk sing mung nyedhaki sempurna.

Conto, Wong urip iku saben wektu butuh pangan, wedang, udara, srengenge, banyu, bumi sing stabil butuh turu lan istirahat. Yen kita pikir tenan, kabeh sing kita butuhké iku ora saka awak dhewe. Awakku butuh udara aku ora bisa nggawe udara dhewe. Butuh banyu  aku ora bisa nyipta banyu saka nol. Butuh srengenge  aku ora iso nggawe srengenge utawa ngatur orbité. Artine, aku gumantung karo sesuatu sing luwih gedhe, sing nyediakaké kabeh iki. Aku gumantung marang bumi, udhara, banyu. Bumi gumantung marang srengenge, tata surya, lan hukum gravitasi. Tata surya gumantung marang galaksi lan hukum alam sing ngatur. Yen rantai ketergantungan iki terus ditelusuri, ora mungkin mlaku tanpa ujung.
Mesti ana Penyebab Pertama sing ora gumantung marang apapun, sing dadi sumber kabeh, sing mandiri lan kuasa. Iki sing logis disebut Gusti Allah Dzat sing ora butuh apapun, nanging kabeh butuh marang Panjenengané.

Conto, Bayangno kabeh lampu mati kecuali siji. Lampu sing urip iku tersambung karo sumber listrik langsung, ora gumantung kabel sambungan liyane. Kabeh lampu liyane mung nyala yen nyambung karo lampu pertama iki. Gusti Allah iku ibarat sumber listrik langsung sing nyambungké urip kabeh makhluk.

Conto, Kabeh sing ana ing jagad iki ora mung “ono”, nanging teratur. Srengenge mlaku ing orbité pas, ora nyrempet bumi. Udara ana komposisi oksigèn pas 21%, ora kurang-ora kakehan. Udan, angin, lan iklim muter dadi siklus sing rapi. DNA manungsa kaya buku panduan ultra-komplek sing nyimpen desain awak. Keteraturan iki ora mungkin asal muncul saka kebetulan. Kebetulan ora tau ngasilake sistem rumit sing konsisten miliaran taun.

Conto, Bayangno ana secangkir kopi panas karo gula pas, latte art-né bentuk hati. Apa iso percaya yen kopi iki “muncul” saka angin nyebul, gula tiba, lan susu netes tanpa ana sing nggawe? Mesthi ora. Nek kopi sing sederhana wae butuh barista, apalagi jagad raya sing super kompleks iki. tandha ana Perancang sing pinter, ngerti tujuan, lan kuasa ngatur kabeh. Ono  Dzat sing sempurna, Dzat sing Ora gumantung apapun, Dzat Ngatur kabeh kanthi rapi, Dzat sing Ora ono celah maneh kajaba ngakoni: “Ya, Gusti Allah iku ana.”

 

Iman marang Gusti Allah iku dudu akal-akalan, nanging puncak logika sing ngerteni watese akal lan ngarahake menyang Dzat sing Maha Agung. Dalil-dalil saka agama mung menehi jeneng marang Dzat kasebut, yaiku Allah, lan ngajari cara sing bener kanggo nyembah lan ngurmati-Nya.

Delengen Saben-saben sing ana ing alam iki nduweni kekurangan. Manungsa ora bisa urip selawase, wit-witan bisa mati, srengenge bisa dadi peteng. Kabeh makhluk iku ora sempurna. Nanging, ing batin kita, ana pangerten bab "sempurna". Kita ngerti apa iku "sempurna", sanajan kita ora tau nemokake ing donya. Saka ngendi asale ide utawa pangerten bab "sempurna" iki? Yen kabeh sing kita deleng lan rasakake iku ora sempurna, logis yen ide bab "sempurna" iku asale saka Dzat sing Maha Sempurna. Dzat iki sing dadi patokan utawa sumber saka kabeh kasampurnan sing ana. Dzat iki sing ora duwe kekurangan babar blas.